Türkiye'de 14 Mayıs'ta gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci tura kalması, ilk turda ikinci olan adayın seçimi kazanma olasılığının ne olduğu sorusunu gündeme getirdi. Peki, bugüne kadar başka ülkelerde ilk turda ikinci olup da ikinci turda seçimi kazanan adaylar var mı? İşte dünyadan örnekler...
Türkiye, 14 Mayıs'ta 13'üncü Cumhurbaşkanı ve 28'inci Dönem Milletvekili Genel Seçimi için sandık başına gitti. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Ahmet Yener, cumhurbaşkanı seçiminde, hiçbir adayın seçilme yeterliliğini kazanamadığını ve 28 Mayıs Pazar günü ikinci tur seçimlerinin yapılmasına karar verildiğini bildirdi. Yener, kesin olmayan geçici sonuçlara göre; Recep Tayyip Erdoğan'ın yüzde 49,51, Kemal Kılıçdaroğlu'nun yüzde 44,88 ve Sinan Oğan'ın yüzde 5,17 oy aldığını açıkladı.
14 Mayıs'ta gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci tura kalması, "ilk turda ikinci olan adayın seçimi kazanma olasılığının ne olduğu" sorusunu gündeme getirdi. Peki, bugüne kadar başka ülkelerde ilk turda ikinci olup da ikinci turda seçimi kazanan adaylar var mı? İşte dünyadan örnekler...
Demokrasi tarihinin son 20 yılında dünyanın farklı ülkelerinde yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bu durumun örneklerine rastlamak mümkün.
Cumhurbaşkanını ikili seçim sistemiyle seçen ülkelerden Avusturya'da Türkiye’ye benzer bir seçim sistemiyle hiçbir adayın yüzde 50’nin üzerinde oy alamaması durumunda seçim ikinci tura kalıyor. Ülkenin mevcut Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen, 2016 yılında ilk defa Cumhurbaşkanı seçildiğinde, seçim ilk turda sonuçlanmamış ve ikinci tura kalmıştı. İlk turda ikinci olan Bellen, ikinci turda seçimi kazanmıştı.
2016 yılındaki seçimlerde Yeşiller Partisi’nin desteğiyle seçime bağımsız aday olarak giren Van der Bellen, 24 Nisan 2016 tarihinde yapılan ilk tur seçimini yüzde 21,34 oy alarak ikinci sırada tamamladı. Van der Bellen’in rakibi ve Avusturya Özgürlükçü Partisi lideri Norbert Hofer ise oyların yüzde 35,05’ini aldı. 2016 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turu 22 Mayıs 2016 tarihinde yapıldı. Sandıklardan çıkan ilk sonuçlar, Hofer’in galibiyetine işaret ederken, nihai sonuçlar posta yoluyla kullanılan oyların sayılması ile tamamen değişti. Oyların yüzde 50,3’ünü alan Van der Bellen, aşırı sağcı FPÖ adayı Hofer’i sadece yüzde 0,7’lik oy oranıyla geride bırakarak ülkenin yeni cumhurbaşkanı oldu. Hofer’in oyu, yüzde 49,7’de kaldı. Van der Bellen, 9 Ekim 2022’de yapılan ve kendisiyle birlikte yedi adayın katıldığı Cumhurbaşkanı seçimlerini ise yüzde 56,69 oy oranıyla ilk turda kazandı.
Güney Amerika ülkesi Uruguay’da yapılan 2019 Devlet Başkanlığı seçimleri de 27 Ekim 2019’da yapılan ilk turda hiçbir adayın yüzde 50’nin üzerinde oy alamaması nedeniyle ikinci tura kaldı. Oyların yüzde 28,62’sini alarak seçimin ilk turunu ikinci sırada tamamlayan Ulusal Parti’nin adayı Luis Lacalle Pou, 24 Kasım'da düzenlenen Devlet Başkanlığı seçimlerinin ikinci turunda oyların yüzde 50,79’unu alarak, yüzde 49,21’ini alan iktidardaki Geniş Cephe’nin adayı Martinez’i mağlup etti ve devlet başkanı seçildi.
1 Mart 2020’de yemin ederek resmen göreve başlayan Pou, buradaki konuşmasında, "Bizim, iktidarın geçici kiracıları olduğumuzu, halkın hizmetinde ve onlara hizmet etmek için burada olduğumuzu unutmamalıyız. Neticede hükümet ve politika bir hizmettir ve bu yüzden, bugün göreve başlayan hükümet, güven oluşturabilmek için kendisini seçenlerle sürekli ve şeffaf bir iletişim kurma niyetindedir" ifadelerini kullanmıştı.
Lacalle Pou ile Uruguay'da 15 yıl sonra sağ bir hükümet de göreve gelmiş oldu.
Bir diğer Güney Amerika ülkesi Şili’de Devlet Başkanlığı seçimlerinin ilk turu 21 Kasım 2021 tarihinde yapıldı.
Eski öğrenci lideri Gabriel Boric, Cumhuriyetçi Parti’nin aşırı sağcı adayı Jose Antonio Kast’ın da aralarında olduğu altı adaya karşı yarıştığı seçimleri yüzde 25,82 oy alarak ikinci sırada tamamladı. Oyların yüzde 27,91’ni alarak ilk turu birinci sırada tamamlayan Kast ile Boric arasında geçen Devlet Başkanlığı seçiminin ikinci turu 19 Aralık 2021’de yapıldı.
İlk turu ikinci sırada bitiren Boric, seçimi ikinci turda yüzde 55,87 oy alarak kazandı. Rakibinin oyu ise yüzde 44,13’te kaldı. 11 Mart 2022’de Şili Ulusal Kongre'sinde düzenlenen törende yemin eden Boric, devlet başkanlığı görevini selefi Sebastian Pinera'dan devraldı. 35 yaşındaki Boric böylelikle Şili'nin gelmiş geçmiş en genç devlet başkanı oldu.
Güney Amerika ülkesi Ekvador’da 2021 yılında yapılan Devlet Başkanlığı seçimlerinde seçimin ilk turunu ikinci sırada tamamlayan aday ikinci turda seçimi kazandı. Ekvador devlet başkanını belirlemek için yapılan seçimin ikinci turu, ilk turda yüzde 32,72 oy alan Umut Birliği adayı Andres Arauz ile Guillermo Lasso arasında 11 Nisan 2021 tarihinde yapıldı.
2021 Ekvador Devlet Başkanlığı seçimlerini, ikinci turda oyların yüzde 52,36’sını alan Guillermo Lasso kazandı. İlk turda birinci gelen rakibi Arauz’un oyları ise yüzde 47,64’te kaldı.
Ekvador'un yeni Devlet Başkanı Lasso, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda Ekvadorlulara teşekkür ederken, sosyalist aday Arauz da seçimlerin ardından yenilgiyi kabul ederek, "Ekvadorlular, bugünden itibaren tek bir Ekvador olmak için birlik olmalıdır. Yaşasın Ekvador" diye konuştu. Lasso, yemin ederek 24 Mayıs 2021’de resmen göreve başladı.
Slovenya’da ilk turu 23 Ekim 2022’de yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde toplam yedi aday yarıştı. Slovenya Korsan Partisi ile Avrupa Yeşiller Partisinin desteğini alan bağımsız aday Pirc Musar, ilk turda oyların 26’sını alarak seçimi ikinci sırada tamamlarken Slovenya Demokratik Partisinin (SDS) desteklediği bağımsız aday Anze Logar oyların yüzde 33’ünü aldı.
Slovenya’da Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu 13 Kasım 2022’de yapıldı. Musar, oyların yüzde 53,86'sını alarak yüzde 50'lik barajı geçerken, bir önceki turda en çok oyu alan Anze Logar'ın oy oranı ise yüzde 46,14'te kaldı. Böylece ilk turu ikinci sırada tamamlayan Pirc Musar, ülkenin yeni ve ilk kadın cumhurbaşkanı seçildi.
‘Çelik Kadın’ olarak da bilinen Pirc Musar yaptığı ilk açıklamada, Slovenya'nın kararlı, dürüst, samimi, hoşgörülü ve saygılı bir diyaloğu savunacak bir cumhurbaşkanını hak ettiğini söyledi. Pirc Musar, "Son beş ayda güzel Slovenya'mızda yaptığım gezi sırasında vatandaşlardan bağımsız ve siyasi engeli olmayan bir cumhurbaşkanı istediklerini duydum. Bugün sandıkta bu iradeyi dile getirdiklerine düşünüyorum" dedi. Musar, 23 Aralık 2022’de resmen göreve başladı.
Son olarak, Avrupa’nın güneydoğusunda yer alan Balkan ülkesi Karadağ’da yapılan son Cumhurbaşkanlığı seçiminde benzer bir tablo ortaya çıktı. Karadağ’da Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turu, 2 Nisan 2023’te yapıldı. İlk turu ikinci tamamlayan Milatoviç, yüzde 58,88 oy alarak ülkenin yeni Cumhurbaşkanı seçilirken, Djukanoviç’in oyu yüzde 41,12’de kaldı.
Başkent Podgorica'da kendi partisinin destekçilerine konuşan Milatoviç, "Bu geceyi 30 yılı aşkın süredir bekliyorduk. Size mutlu bir zafer diliyorum" ifadelerini kullandı. Yenilgiyi kabul eden Djukanoviç de Milatoviç'e cumhurbaşkanı olarak başarılar dileyerek, destekçilerine "Karadağ bir seçim yaptı ve ben bu seçime saygı duyuyorum" dedi. Milatoviç, 20 Mayıs 2023’te resmen göreve başlayacak.
Ziyaretçiler Göremez, Görmek için
Giriş yap veya üye ol.
