Aurora Borealis yani Kuzey Işıkları, binlerce yıldır insanlığı hayrete düşüren, gece gökyüzünde parlayan ışıkların muhteşem bir gösterisidir. Kuzey Işıkları, dünyanın dört bir yanında görülürken, 2024 yılında son yıllara kıyasla daha fazla ülkede gözlemlendi. Peki Kuzey Işıkları nasıl oluşuyor? Ve onları nasıl görebilirsiniz?
Kuzey Işıkları -veya Aurora Borealis- gece gökyüzünde parlak, dönen ışık perdeleri olarak görünür ve renkleri yeşilden pembeye ve kızıla kadar değişir. Güney Işıkları (Aurora Australis) Güney Kutbu'na yakın enlemlerde görülür. Bir auroranın en alçak noktası genellikle Dünya yüzeyinden 80 kilometre yukarıdadır. En yüksek noktası ise Dünya yüzeyinden 800 kilometre yukarıda olabilir.
Kuzey ve Güney Işıkları, Güneş'ten gelen yüklü parçacıkların Dünya atmosferindeki gazlara çarpmasıyla oluşur. En etkileyici auroralar, Güneş'in "koronal kütle atımları" adı verilen çok büyük parçacık bulutları yaymasıyla meydana gelir. Greenwich'teki Kraliyet Gözlemevi'nden Doktor Affelia Wibisono, "Bunu Güneş'in büyük bir hapşırığı olarak hayal edin. Bir milyon tona kadar yüklü parçacık içerebilir" diye konuştu.
Kuzey Işıkları 2024 yılında dünya üzerinde çok fazla ülkede görüldü. Birmingham Üniversitesi'nde uzay ortamı profesörü olan Sean Elvidge'e göre, bu durum 2003'ten bu yana meydana gelen en büyük jeomanyetik fırtınadan kaynaklanıyor. 2024 fırtınası o kadar güçlüydü ki, gece gökyüzünü aydınlatmanın yanı sıra, dünyanın dört bir yanındaki uyduları ve elektrik şebekelerini de etkiledi.
Farklı gazlar enerjilendirildiğinde farklı renkler üretir. Dünya atmosferinde en yaygın bulunan iki gaz azot ve oksijendir. Oksijen atomları yeşil renkte parlar - Kuzey Işıkları'nda en sık görülen renk. Azot atomları mor, mavi ve pembe renkler yayar. Bu renkler daha az görülür çünkü nitrojen atomlarının enerjilendirilmesi oksijen atomlarından daha zordur. Sadece gerçekten büyük bir güneş parçacığı püskürmesi bu tür bir görüntü üretir.
Kuzey Işıkları, İskandinavya, Grönland, Alaska, Kanada ve Rusya gibi Kuzey Kutbu'na yakın bölgelerde en sık görülüyor.
Ekinoks dönemlerinde (Mart-Nisan ve Eylül-Ekim) daha fazla Kuzey Işıkları gösterisi oluyor çünkü bu dönemlerde daha fazla manyetik fırtına oluyor. Güney Işıkları, Kuzey Işıkları kadar sık görülür ve genellikle Antarktika'nın her yerinde görülür. Ancak Güney Kutbu'na yakın enlemlerde nispeten az sayıda insan yaşadığı için Kuzey Işıkları kadar iyi bilinmemektedir.
Kuzey Işıkları'nın bilimsel adı olan Aurora Borealis, adını Roma şafak tanrıçası Aurora ve Yunan kuzey rüzgarı tanrısı Boreas'tan almaktadır. Güney Işıkları'nın bilimsel adı, Yunan güney rüzgarı tanrısı Auster'den esinlenerek Aurora Australis'tir.
Kuzey Işıkları en iyi geceleri ve gökyüzünün açık olduğu zamanlarda görülebilir. Uzay havasını tahmin etmek için yapay zekayı kullanan Northumbria Üniversitesi araştırmacılarından Andy Smith'e göre, "En parlak auroralar genellikle yerel saatle 23:00 ile gece yarısı arasında görülür." Bunların çıplak gözle bakıldığında fotoğraf ve videoda olduğu kadar parlak görünmeyeceğini unutmayın. Profesyonel fotoğrafçılar genellikle kameralarını daha fazla ışık alacak ve gösterileri daha muhteşem gösterecek şekilde ayarlarlar.
Kuzey Işıkları, Dünya'nın kuzey kutbunun etrafında aurora bölgesi adı verilen oval bir alanda oluşur. Aurora kuşağındaki alanlar arasında Norveç'in kuzeyi, İsveç, Finlandiya, İzlanda, Grönland ve Kanada, ABD'nin Alaska eyaletinin kuzeyi ve Rusya'nın kuzey Sibirya'sı yer alıyor. En güvenilir yerler İskandinavya, İzlanda ve Kanada gibi yerler olarak görülüyor.
Ziyaretçiler Göremez, Görmek için
Giriş yap veya üye ol.
