- Katılım
- 20/1/22
- Mesajlar
- 2,024
- Puan
- 83
ABD’deki Virginia Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, insan hücrelerinde yepyeni bir organel keşfetti. Keşif, insan vücudunda halen keşfedilmeyi bekleyen yapılara ışık tutuyor.
Araştırmacılar insan hücrelerinde daha önceden bilinmeyen, yeni bir organel keşfetti.
Hücrelerin içinde bulunan ve belirli bir görevi olan küçük yapılar organel deniyor. Bunlar genellikle hücrelerin “mini organları” olarak düşünülüyor. Örneğin mitokondri adı verilen organeller, hücreye enerji sağlamakla görevliyken, ribozomlar protein üretiyor ve lizosomlar da atıkları parçalayıp temizliyor.
Yeni araştırmada keşfedilen ve “hemifusom” adı verilen organelin ise hücre içinde proteinlerin ayrıştırılması, geri dönüştürülmesi ve atılması gibi önemli görevlerde rol oynadığı düşünülüyor.
ATKI TAKMIŞ KARDAN ADAMA BENZİYOR
ABD’deki Virginia Üniversitesi’nden araştırmacı Seham Ebrahim ve ekibi, hücrelerin şeklini koruyan ipliksi yapıların üç boyutlu görüntülerini incelerken bu yeni organeli fark etti. İlk başta görüntülerde bir bozulma ya da hata zannedilen bu yapı, tekrarlanan gözlemler sonucu yepyeni bir organel olarak tanımlandı.
Ebrahim, hemifusomun şeklini “atkı takmış bir kardan adam”a benzetiyor: Küçük bir kafa kısmı, daha büyük bir gövdeye bağlı ve ikisini ayıran ince bir sınır bulunuyor. Yaklaşık 100 nanometre çapındaki hemifusom, hücrenin enerji santrali olarak bilinen mitokondriden bile çok daha küçük.
Araştırmacılar bu organeli, hücreleri dondurarak yapılarını bozmadan görüntüleme imkanı sunan kriyo-elektron tomografisi (cryo-ET) tekniği sayesinde keşfetti. Bu yöntem, hücrelerin kimyasal maddelerle veya boyalarla işlemden geçirilmeden doğal halleriyle incelenmesine imkan tanıyor.
Ebrahim, “Bu teknik sayesinde hücrelere sanki cam küreymiş gibi bakabiliyoruz” dedi.
NEDEN FARK EDİLMEDİ?
Hakemli bilimsel dergi Nature Communications’ta yayınlanan makalede, diğer görüntüleme yöntemlerinin hücreleri ağır işlemden geçirdiği için hemifusomların şimdiye kadar fark edilmediği belirtildi.
Ayrıca canlı hücrelerdeki hareketliliği inceleyen diğer yöntemlerde de bu organelin çok küçük olması nedeniyle sadece bir bulanıklık olarak görülebileceği ifade edildi.
Araştırma ekibi inceleme sırasında, daha önce hiç karşılaşmadıkları bir vezikül (kesecik) dizilimi gözlemledi. Veziküller, hücre içinde protein ve hormon gibi maddelerin taşınmasında görev yapan balon benzeri yapılar olarak biliniyor. Yeni bulgulara göre iki vezikül birleşerek aralarında çift katmanlı bir yağ tabakası oluşturuyor.
“Bu, biyofizik açısından da bir dönüm noktası” diyen Ebrahim, iki vezikülün bu şekilde yarı birleşmiş halde bulunmasının teorik olarak mümkün görüldüğünü ancak ilk kez canlı bir hücrede gözlemlendiğini vurguladı.
Organelin ismi de hemifüzyon olarak bilinen bu süreçten geliyor. Hemifüzyon, iki yağ katmanının kısmen birleşmesi anlamına geliyor. Ebrahim’e göre hemifüzyonlar, geçici oluşumlar yerine hücre içinde bağımsız ve işlevsel birimler oldukları için organel sınıfına giriyor.
Araştırmacılar şu an hemifusomun kesin işlevi, yaşam döngüsü ya da tam bileşimi hakkında detaylı bilgiye sahip değil. Ebrahim, bunların bazı vezikül türlerinin öncüsü olabileceğini ve hücre zarlarının geri dönüştürülmesi ya da atılmasında kilit rol oynayabileceğini düşünüyor.
Bu süreç, hücre içinde zararlı birikimlerin engellenmesi açısından büyük önem taşıyor.
ALZHEİMER’DA YENİ DÖNEM
Uzmanlara göre hemifusomların nasıl çalıştığının anlaşılması, Alzheimer gibi protein birikimiyle bağlantılı hastalıkların oluşum sürecine dair yeni ipuçları da sunabilir.
“Eğer kriyo-elektron tomografisi olmasaydı, bu keşfi yapamazdık” diyen Ebrahim, bilim dünyasında hâlâ keşfedilmeyi bekleyen pek çok yapı olabileceğine dikkat çekti.
Ziyaretçiler Göremez, Görmek için Giriş yap veya üye ol.